آنالیز چند متغیره داده های بوم شناختی در نرم افزار CANOCO
مترجم: دکتر جمشید قربانی
ویراستار ادبی : مریم شهابی
نوبت چاپ: اول-۱۳۹۴
مشخصات ظاهری: ۳۲۸ ص
قطع: وزیری
شمارگان: ۱۰۰۰ جلد
شماره شابك: ۸- ۳۲۰-۳۶۴-۶۰۰-۹۷۸
نشر: دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
چاپ: نوروزی، گرگان- خیابان شهید بهشتی – پاساژ رضا(ع) ۳۲۲۴۲۲۵۸ – ۰۱۷
قیمت: ۲۲۰۰۰ تومان
پيشگفتار مترجم
پويايي اکوسيستمهاي طبيعي به همراه پيچيدگيهاي ساختاري و کارکردي آنها که در دو مقياس زمان و مکان تغيير ميکنند موجب شده تا همواره بومشناسان بهدنبال تفسير و ساده کردن روابط موجود در طبيعت به صورت روشهاي مختلف مدلسازي باشند. آناليزهاي چند متغيره از جمله روشهاي مدلسازي براي جوامع زنده هستند که توانايي بررسي همزمان چندين متغير را دارند. برخلاف روشهاي کلاسيک آماري، روشهاي چند متغيره ميتوانند روابط چندين متغير پاسخ و برآوردگر را تحليل و مدلسازي نمايند. امروزه تمايل فراواني به استفاده از اين روشها براي استخراج اطلاعات و تفسير دادههاي بومشناختي وجود دارد. در دو دهه اخير پيشرفتهاي زيادي در استفاده از روشهاي چند متغيره در بومشناسي ايجاد شده است.
استفاده از اين روشها در پژوهشهاي علمي داخل کشور نيز بيش از پيش متداول شده و خوشبختانه در اين راستا تلاشهايي در جهت معرفي بهتر اين روشها انجام که نتيجه آن چاپ چندين کتاب تاليفي و ترجمه بوده است. به نظر ميرسد نياز به معرفي جزئيات بيشتري از اين روشها و نرمافزارهاي مرتبط وجود دارد که ترجمه اين کتاب بيشتر با همين هدف انجام شده است. اين کتاب میتواند در انجام آناليز چند متغيره برای محققين و دانشجويان رشتههای مختلف منابع طبيعی، کشاورزی و زيست شناسی کاربرد فراوان داشته باشد.
مولفين کتاب حاضر از دانشگاه جنوب بوهميا در جمهوری چک و از بومشناسان پيشرو در معرفي روشهاي چند متغيره در سطح دنيا هستند. نرمافزار Canoco توسط اين افراد طراحي شده که هر سال کارگاه آموزشي مربوط به آن را در دانشگاه فوق برگزار ميکنند. اين کتاب همان طور که مولفين آن بيان نمودهاند راهنماي گام به گام نرمافزار نبوده بلکه با هدف معرفي کليات اين
روشها و ارائه مثالهاي کاربردي تاليف شده است. ترجمه اين کتاب به دليل داشتن اصطلاحات گوناگون تخصصي و نيز کمبود واژههاي معادل آنها به زبان فارسي با دشواري همراه بوده لذا سعي شده تا معادل انگليسي آنها زيرنويس شوند. البته تجربه اينجانب در استفاده از برخي از اين
روشها و ديدار حضوري مولفين در چند نوبت و شرکت در کارگاه آموزشي آنها در ترجمه بهتر اين کتاب موثر بوده است.
در پايان از همدلي و همکاري همسرم که در ويرايش نهايي اين کتاب نيز سهيم بوده و شکيبايي فرزندان عزيزم (سپهر و سروين) قدرداني ميکنم. از کمک بيدريغ آقايان پرويز غلامي، ايمان حقيان و خانمها شهلا قادري، سارا حشمتي و زهرا بهشتی نيز نهايت سپاسگزاري را دارم.
جمشيد قربانی
تابستان ۱۳۹۴
پيشگفتار مولفين
چند بعدي بودن دادههاي ترکيب جامعه گياهي، خصوصيات فردي جمعيتها يا خصوصيات محيطي در حکم نان و کره براي زندگي بوم شناسان هستند. براي آناليز بايد چند بعدي بودن دادهها را لحاظ کرد. تمرکز بر روي هر متغير به طور انفرادي در بيشتر حالات به درستي کار نکرده و آناليز آماري چنين دادههايي بايد بر اساس روشهاي آماري چند متغيره انجام شود. در اين کتاب مجموعه نامتناقضي از روشها ارائه شده که براي پاسخ به سؤالاتي که يک بوم شناس در رابطه با سيستمي که آن را مطالعه ميکند مواجه است مورد نياز هستند. البته اين را ميپذيريم که نگاه ما در اين زمينه تا حدي داراي تمايل به سمت خاص بوده و توجه محدودي به ساير روشهايي که کمتر پارامتريک هستند مانند الگوريتمهاي مربوط به خانواده مقياس بندي غيرمتريک چند بعدي (NMDS) يا گروهي از روشهاي مشابه با آزمون منتل يا روش ANOSIM داشتهايم. هم چنين در پي تحريک مجادله بين طرفداران روشهاي مختلف براي آناليز دادههاي چند متغيره نيستيم، هر چند که مدعي نيستيم راه حلهاي ارائه شده در اين کتاب تنها راه حلهاي ممکن هستند اما اين روشها براي ما و بسياري از افراد ديگر کاربرد داشتهاند. ما هم چنين تأکيد بيشتري به روش رستهبندي نسبت به روشهاي طبقهبندي داشتهايم اما اين به معني مفيد نبودن روشهاي طبقهبندي نيست. تشريح ما از روشهاي چند متغيره بر مبناي يک اجمال کوتاه از آناليز رگرسيون خصوصاً برخي روشهاي توسعه يافته اخير مانند مدلهاي جمعي تعميم يافته هستند. تمايل ما بر اين است تا براي خواننده هم فهم پايه از مباني روشهاي چند متغيره را فراهم ساخته و هم مهارتهاي مورد نياز براي استفاده از چنين روشهايي را فراهم سازيم. در نتيجه همه روشها با مثال تشريح شدهاند که براي همه آنها دادهها نيز موجود هستند (ضميمه الف) و براي تمام آناليزهاي انجام شده در برنامه CANOCO فايلهاي پروژه CANOCO که در آن تمام گزينههاي لازم براي انجام آن آناليز مورد نياز هستند، آورده شده است.
هفت مطالعه موردي شامل مجموعه آموزشي بوده که در آنها گزينههاي آناليز و استفاده از نرم افزار تشريح شده است. ميزان توضيحات هر مرحله در اين مطالعات موردي عمدتاً با يکديگر متفاوت هستند. مطالعه موردي نخست همانند يک کتاب آشپزي مطالب را ارائه داده در حالي که در ديگر مطالعات موردي تنها براي روشهاي پيچيده و پيشرفته که در فصلهاي قبلي تشريح شدهاند به جزئيات آناليز اشاره شده است. روشهاي مورد بحث در اين کتاب به طور گستردهاي توسط زيست شناسان گياهي، جانوري و زيست شناسان علوم خاک و علوم آب استفاده ميشود. تمايل بيشتر در اين کتاب به سمت بوم شناسي جوامع گياهي اجتناب ناپذير بوده چون دو مؤلف کتاب داراي پيشينه تحقيقاتي در اين زمينه هستند. اين کتاب محتويات مورد مطالعه براي شرکت کنندگان در دوره آموزشي که به طور معمول در دانشگاه به نام آناليز چند متغيره دادههاي بوم شناختي تدريس ميشود را در بر ميگيرد. ما اميدوارم که اين کتاب بتواند براي دورههاي آموزشي مشابه و همچنين دانشجوياني که به دنبال ارتقاي توانايي خود در آناليز دادهها هستند، مورد استفاده قرار گيرد. اميد ما بر اين است که اين کتاب يک مکمل ساده براي خواندن منابع با جزئيات و دقت بيشتر نظير مقالات کاجو تربراک و راهنماي CANOCO تحت ويندوز نسخه ۵/۴ باشد. اين کتاب علاوه بر موضوعات منابع فوق الذکر، داراي اطلاعات بيشتري در مورد روشهاي طبقهبندي و معرفي روشهاي پيشرفته رگرسيون است که از نظر ما در تحقيقات بوم شناسي کاربرد بسيار دارند. در بيشتر مقالات نياز به مقايسه روشهاي چند متغيره با روشهاي تک متغيره است. در اين کتاب از نرم افزار تحت ويندوز Statistics نسخه ۵/۵ استفاده شد. اين نرم افزار هم چنين براي روشهاي چند متغيره که در برنامه CANOCO موجود نيستند نظير روش مقياس بندي چند بعدي غير متريک و يا آناليز خوشهاي مورد استفاده قرار گرفت. البته همه اين روشها در ديگر نرم افزارهاي آماري قابل دسترس است که افراد برحسب علاقه ميتوانند از آنها استفاده نمايند. لازم به ذکر است که علائم تجاري ثبت شده به هنگام اشاره به نرم افزارهاي تجاري حذف شدهاند.
از جان بيرکس، روبرت پيلسبري و سامارا حامزه به واسطه تصحيح متن انگليسي کتاب سپاسگزاريم. هم چنين از همه کساني (کاجو تربراک، جان بيرکس، مايک پالمر و مارک رجمانک) که با خواندن پيش نويس کتاب نکات مفيدي را متذکر شدند تشکر مینمائيم. نکات اضافهتر در مورد متن و زبان انگليسي توسط دانشجويان دانشگاه ايالت اوکلاهاما (جراد لينمن، جری هاسک، کريس کارستن، رلن کراندال و کريستن اسچلر) ارائه گرديد. سارا پرايس به عنوان ويراستار به خوبي باعث بهبود متن در کتاب گرديد. کاميل فليندز، توماس هاجک و ميلان شتج با مهربانی به ترتيب دادههاي مطالعات موردي ۶، ۲ و ۷ را فراهم ساختند. پيتر اشميلر تمايل دارد تا از همسرش ماريا و دخترانش ماريا و ترزا به واسطه حمايتهاي مداوم و شکيبايي در به ثمر رسيدن اين کار تشکر نمايد. يان لپش بر ذکر اين نکته اصرار میورزد که ترتيب مؤلفين تنها بر اساس حروف الفبا است. هم چنين وي از خانوادهاش براي حمايت و از صبوري دخترانش آنا و ترزا سپاسگزاري مينمايد.
یک دیدگاه
چجوری میشه کتاب خرید کرد